Во одреден момент од животот секој ќе добие „главоболка“. Но, дали некогаш сте се запрашале зошто главоболките се толку чести?
Секој седми жител на светот моментално страда од главоболка. Ова е заклучокот на актуелното научно истражување, според кое, од 7,9 милијарди светска популација, 1,2 милијарди луѓе имаат главоболки секој ден, од кои седум проценти имаат мигрена.
Во одреден момент од животот секој ќе добие „главоболка“. Но, дали некогаш сте се запрашале зошто главоболките се толку чести? Зошто тоа неподносливо, вознемирувачко, оттргнувачко чувство има способност да дојде во најлошиот и најнеповолниот момент?
Главоболката е најчестиот тип на болка. Тоа е толку вообичаено бидејќи спектарот на можни причини е многу широк, а меѓу најчестите се: настинка или грип, стрес, консумирање (премногу) алкохол, лошо држење на телото, проблеми со видот, прескокнување оброци, дехидрација, менструација, хормонални промени. … Дополнителен проблем е што секоја главоболка е различна, а досега се препознаени вкупно 150 видови. Затоа, и покрај тоа што главоболките се честа појава, сè уште има многу непознати за тоа како се појавуваат и како да се третираат.
Отфрлањето на најчестите заблуди за главоболките во кои премногу луѓе сè уште веруваат, заедно со изборот на вистинскиот третман, е добра почетна точка за да се стави крај на таа заморна болка.
Заблуда 1: Мигрената е само малку посилна главоболка.
Кога повеќето луѓе го слушаат терминот мигрена, честопати мислат на силна главоболка. Но, главоболките се само еден од симптомите на мигрена и тие можат да варираат по интензитет и времетраење. Згора на тоа, мигрената е невролошка болест која вклучува нервни патишта и одредени хемиски супстанци, т.е. молекулите во нашето тело.
Така, покрај главоболките, луѓето кои страдаат од мигрена може да искусат и некои други симптоми како гадење, зголемена чувствителност на светлина, звук или мириси, вртоглавица и екстремен замор. Во споредба со тензичните главоболки или некои други видови главоболки, мигренозните главоболки се претежно умерени до тешки. Некои луѓе може да имаат толку силна главоболка што бараат итна помош.
Болката од мигрена обично влијае само на едната страна од главата. Сепак, можно е да имате мигренозна главоболка која ги зафаќа двете страни на главата, а болката може да биде мачна и значително да го отежне извршувањето на секојдневните задачи. Мигрената е специфична и за присуство на сензорни нарушувања, а 10 до 30 минути пред нападот на мигрена, т.н. „аура“. Тоа е специфична, „предупредувачка“ состојба која вклучува намалена будност, појава на црни точки или блесоци пред очите, вкочанетост на рацете или лицето и необично искуство на сетилото за мирис, вкус или допир. Аурата обично трае до 60 минути, по што започнува болката која може да трае и до 72 часа.
Мит 2: Колку повеќе сте под стрес, толку е поголема веројатноста да добиете главоболка.
Лесно е да се мисли дека промената на работата или брачниот статус, движењето или други големи животни стресови се доминантна причина за тензичните главоболки. Вистина е дека големите промени во вашиот живот можат да предизвикаат стрес и дека стресот е вообичаен предизвикувач за тензични главоболки и мигрена. Но, типот на стрес кој предизвикува главоболки се почесто вообичаените, секојдневни стресови – пребарување на погрешно поставени работи, сообраќаен метеж, деловни проекти, иритирачки звуци и феномени… Покрај тоа, стресовите како овие често ве тераат да ја стегнете вилицата или да ги напнете рамената, што може да ја зголеми веројатноста за главоболки.
Мит 3: Тензичните главоболки исчезнуваат по неколку часа.
Тензичните главоболки се карактеризираат со блага до умерена болка и може да траат од само 30 минути до една недела. Кај некои луѓе тие може да се појавуваат поретко, кај други почесто, па според нивната зачестеност се поделени во две главни категории – епизодни и хронични. Епизодните главоболки од типот на напнатост се јавуваат помалку од 15 дена во месецот најмалку три месеци. Мал процент од луѓето може да имаат хронични главоболки со текот на времето.
Напната главоболка се смета за хронична ако главоболката се јавува 15 или повеќе дена во месецот, најмалку три месеци. Управувањето со главоболките од типот на напнатост е често најефективно со комбинација на здрави животни навики (диета, вежбање, сон), релаксирачки третмани како масажа или медитација и употреба на соодветни лекови.
Мит 4: Ако главоболката не престане, тоа значи дека имам тумор на мозокот.
Главоболките се многу честа појава кај општата популација, но огромното мнозинство од нив немаат никаква врска со туморот. Лошата главоболка може да биде страшна и тешко е да не се мисли најлошото. Кога болката продолжува или се повторува, многумина се прашуваат дали имаат сериозен проблем како што е тумор на мозокот. Но, вистината е дека самата главоболка ретко е предизвикана од тумор бидејќи самиот мозок не е способен да чувствува болка. Само кога туморот е доволно голем за да ги притисне нервите или крвните садови во черепот, може да предизвика главоболка.
Затоа околу 50 проценти од луѓето со тумор на мозокот немаат главоболки. Главоболката предизвикана од тумор на мозокот се разликува од мигрена или главоболка од типот на напнатост – таа е невообичаено силна и постојана, може да биде полоша наутро, да ве буди навечер, да се влошува со текот на времето и со одредени напори и обично е придружена со други симптоми. Сепак, претпазливоста никогаш не е доволна, па ако одеднаш почувствувате силна главоболка „од целосно здравје“ или „како никогаш досега во животот“ или моделот на главоболки се промени на таков начин што тие стануваат посилни или почести, ова е добра причина да се оди на лекар за да се исклучи потенцијално сериозен проблем.
Мит 5: Мажите имаат еднаква веројатност да добијат главоболки од тензија исто како и жените.
Тензичните главоболки често започнуваат во тинејџерските години и ги погодуваат жените повеќе отколку мажите. На секои двајца мажи кои страдаат од овој тип на главоболка, три жени ги добиваат истите главоболки. Така е и со мигрената, само во помал сооднос – за еден маж со мигрена има две жени со исто страдање. Се смета дека хормоналните промени се една од причините зошто жените имаат повеќе главоболки од мажите. Естрогенот е одговорен за развојот и регулирањето на работата на женскиот репродуктивен систем, а главоболки може да се активираат кога има каква било промена во нивото на естроген, на пример, за време на менструација, бременост, доење, менопауза или земање орални контрацептиви.
Мит 6: Мигрените се најчестиот тип на главоболка.
Постојат повеќе од 150 различни видови на главоболки, а мигрените не се нашите најчести главоболки. Секојдневната главоболка од типот на напнатост е најчестиот тип бидејќи, според податоците од литературата, 8 од 10 луѓе ја доживеале во текот на животот. За тоа најчесто придонесуваат модерниот начин на живот и стресот. Главната карактеристика на оваа главоболка е досадна болка или притисок, обично на двете страни на главата што понекогаш се шири од или кон вратот. Епизодни тензични главоболки доживуваат повеќе од 70 проценти од луѓето, а хронични главоболки, кои се јавуваат повеќе од 15 дена во месецот, имаат 1-3 проценти од возрасните.
Мит 7: Главоболки имаат само возрасните.
Децата исто така може да имаат главоболки. Како и возрасните, децата можат да развијат различни видови главоболки, вклучувајќи мигрена или главоболки поврзани со стрес, па дури и бебињата може да имаат главоболки. Митот дека децата немаат главоболки се разви затоа што малите често не можат или не знаат како да го изразат овој вид болка.
Според истражувањата, 25 отсто од помалите деца и 75 отсто од адолесцентите страдаат од главоболки, а главоболката е еден од петте најчести симптоми кај децата. Најчести предизвикувачи се честите болести како настинка, грип и инфекции на увото и синусите, а главоболката кај децата обично не трае долго (помеѓу два часа и 72 часа). Иако тие генерално не се сериозни, важно е да се следи главоболката кај детето и да се консултира лекар доколку се влоши или поради која било друга причина сметате дека е неопходно.
Со оглед на тоа што никој не сака болка и не е препорачливо да ја трпи, голем број пациенти сами ја лекуваат главоболката со аналгетици кои се достапни без рецепт.
