Репортерот на “Гардијан” го посети украинскиот град во кој е роден и израснат воениот претседател на Украина.
Институтот за економија и технологија во градот Кривој Рог изгледа како секој универзитет на Запад. Тинејџерските програмери седат на столици и модерни вреќи за седење или талкаат горе-долу по скалите на отворено изградени за неодамнешен hackathon. Само едно парче мебел го привлекува вниманието. Во морето на светли бои и стаклени прегради се издвојува архаичното тиркизно биро. Зад него некогаш седел студент кој денес е еден од најпознатите луѓе во светот, пишува Лук Хардинг, новинар на Гардијан, кој го посетил украинскиот град во кој е роден и израснат воениот претседател на Украина.
“Володимир Зеленски е посебен. Тој беше бистар, вреден и секогаш сакаше да биде најдобар меѓу најдобрите”, изјави за Гардијан Андри Шаикан, ректор на државниот универзитет во родниот град на Зеленски. Во средината на 1990-тите, самиот Шаикан присуствуваше на истиот универзитет. Беше една година пред Зеленски.
Таткото на претседателот, Олександр, е познат академик и раководи со одделот за ИТ и софтвер. Неговата мајка Рима е инженер. И мајка му и татко му се Евреи, а како и неговите пријатели и соседи, Зеленски пораснал зборувајќи руски.
Oзлoглaceнa бaндa
Шајкан рече дека неговиот татко секогаш се надевал дека Володимир, кој студирал право, ќе избере академска кариера. Наместо тоа, идниот претседател се одлучи за шоу-бизнисот. Потоа, на една фотографија, направена од Шајкан во 1996 година, тој го покажува младиот Зеленски со разбушавена коса, облечен во бели фармерки и шарен елек, како стои со група колеги студенти-уметници.
Домот на Володимир Зеленски се наоѓал во еден од градските квартови каде живееле претежно припадници на средната класа.
Но, Кривој Рог не беше познат по своите универзитети или по хумористичната сцена, туку по своите криминални здруженија. Младите мажи кои се вратија од советската војна во Авганистан основаа криминални здруженија кои заработуваа пари од трговијата со дрога и станаа неофицијални владетели на градот.
“Како тинејџер, и покрај доброто семејно потекло, Володимир имаше две опции: можеше да успее во животот или да стане член на криминална група. Гледавме како Володимир, малку по малку, го сфаќа својот потенцијал. Имаше одлични лидерски способности и мошне брзо ги решава проблемите. Секогаш носеше брзи одлуки. И беше многу тешко да му ја наметнеш својата волја”, се сеќава Шаикан.
Ректорот откри дека не е љубител на ТВ серијата Servant of the People, туку повеќе ги сака неговите стенд-ап настапи во живо.
Дедото детектив како пример
Едно од главните влијанија врз Володимир, вели Шајкан, бил неговиот дедо, кој бил детектив за криминал во СССР.
“Володимир се интересираше за законот и правото. Сакаше да биде како дедо му”, рече ректорот.
Во интервју за Си-Ен-Ен, Зеленски откри како неговиот дедо Семјон се борел во Црвената армија, каде што го стекнал чинот полковник. Таткото и тројцата браќа на Семјон загинаа во Холокаустот. Германците ги убиле прабабите и прадедовците на Зеленски и им го запалиле селото. Неговата трагична семејна историја го прави целосно лудо тврдењето на Кремљ дека Зеленски е фашист.
Поранешните наставници на претседателот го опишаа Зеленски како интелектуално многу способен ученик кој понекогаш пропушташе часови затоа што беше зафатен со настапи на сцената. После секогаш се извинувал и ги извршувал сите потребни задачи, тврдат тие. Велат и како секогаш собирал луѓе околу себе, а потенцираат и како победил на натпревар по познавање англиски јазик.
“Го научив деловен англиски во четврта година. Тој ги исмејуваше стереотипите и системот велејќи дека има намера да транспортира камили и слонови. Секогаш имаше одлична смисла за хумор и го критикуваше нашиот корумпиран политички систем”, вели професорката Кира Вишневска.
Професорката по економија, Наталија Волошаниук, рече дека Зеленски бил “водач и организатор” кој сериозно ги сфатил студиите, дури и кога неговата кариера во шоу-бизнисот тргнала нагоре.
“Луѓето го следеа. Тој беше интелектуалец, духовит и забавен тип. Но крајно учтив. Тоа всушност беше многу слично на претседателот што го толкуваше во серијата Слуги на народот”, рече таа.
Најдолгиот град во Европа
Оваа пролет, руските сили беа блиску до родниот град на Зеленски. Ректорот Шаикан вели дека тој и неговите колеги веќе правеле молотови коктели и копале ровови очекувајќи ги Русите. Целта на Русите беше да го освојат аеродромот и да го искористат како база за инвазија на југот на земјата. Но и Русите сакаа да го окупираат градот за да го понижат Зеленски. Но, украинските вооружени сили ги избркаа Русите, а линијата на фронтот сега е на 50 километри од градот. Од другата страна на реката е нуклеарната централа Запорожје, која е во рацете на војската на Путин.
Олександр Вилкул, шеф на воената управа на Крив, рече дека Москва повеќе не може да стигне до неговиот град со артилерија. Но, тие сепак го бомбардираат градот еднаш неделно со ракети и минофрлачи со долг дострел.
Од февруари, 70.000 украински бегалци пристигнаа во Кривој Рог од областа Никопол и од источните и јужните региони. Виликул тврди дека кога Украина ќе ги ослободи окупираните територии, за жал ќе најде докази за убиства и воени злосторства. “Ќе има многу места како Буча”. “Русите се полоши од германските фашисти”, рече тој.
Културниот дом во Кривој Рог е претворен во хуманитарен центар. Сега има купишта користена облека, полици за лекови, медицинска клиника, канцеларија за правни совети и детско игралиште. Но, производството во градот е запрено бидејќи Украина не може да извезува и увезува материјали од нејзините црноморски пристаништа. Инаку, Кривој Рог е најдолгиот град во Европа, долг 120 километри и преполн со оџаци и леарници за железо од 20 век. Тој е осми по големина град во Украина и најголем град во земјата што не е центар на област, административно припаѓа на Днепропетровската област.
Кривој Рог неодамна беше украсен со огромен графит на поранешниот британски премиер, Борис Џонсон.